Utrecht, 03 juli 2019
Bewoners willen meebouwen aan hun eigen stad en buurt
Dit voorjaar is een coalitie ontstaan van bewoners met wooninitiatieven in de stad. Hun doel is tweeledig: bewonerscollectieven de wind in de rug geven om hun plannen te verwezenlijken en het wonen, bouwen en herontwikkelen beter te integreren in gemeenschaps-, buurt en wijkontwikkeling. Wonen gaat ook over het zelf vorm kunnen geven aan je leefomgeving, de levensloopbestendigheid van de wijk en het voorzieningenniveau. Dit is nu niet vanzelfsprekend, terwijl we zo samen een leefbare en ongedeelde stad kunnen maken.
Op veel terreinen vraagt de gemeente een actieve rol van bewoners: als mantelzorger, in het beheer van de speeltuin of om een oogje in het zeil te houden in de buurt. Maar als je je hand opsteekt om zelf te bouwen, is er geen plek voor een actieve rol. Bouwen aan wonen lijkt in Utrecht te zijn voorbehouden aan gemeente, ontwikkelaars en corporaties. Of toch niet? De coalitie werd na het uitbrengen van haar Manifestuitgenodigd om mee te praten over de gemeentelijke Woonvisie en om zich aan te sluiten bij het stadsakkoord wonen, waarin afspraken met ontwikkelaars en corporaties worden gemaakt. Deze gesprekken gaven hoop op meer ruimte voor bewonersinitiatieven en zeggenschap over de eigen buurt bij nieuwe ontwikkelingen.
Afgelopen week verscheen de concept Woonvisie. Het woord bewonersinitiatieven komt in 85 pagina’s welgeteld drie keer terug, in combinatie met ‘stimuleren’ en ‘onderzoeken.’ Op de raadsinformatiebijeenkomst over de Woonvisie op 20 juni vroeg een van de aanwezige initiatiefnemers, al tien jaar bezig om met andere ouderen een woongroep in een leegstaande school in de Kromme Rijnbuurt op te zetten: ‘waar moet ik nu heen als initiatiefnemer? ’ Daar had niemand een antwoord op. Bij bewonersinitiatief De Witte Wolf, die een plan hebben voor (sociale) woningen in de gevangenis Wolvenplein, gaat het vastgoed naar diegene die de hoogste prijs biedt. En bij ‘De Mix’, een goed bedoeld plan van corporaties en ontwikkelaars om meer menging van huur- en koopwoningen in de stad te krijgen – onderdeel van het stadsakkoord – pakt de uitwerking verkeerd uitomdat een plein over de hoofden van bewoners heen voor een groot deel wordt bebouwd. Dit terwijl het plein juist een belangrijke ontmoetings- en speelplek is voor de buurt. Betrokken bewoners hebben bovendien een plan om het plein nog mooier te maken en zijn hier met de gemeente al een tijd over in gesprek.
Dit is allemaal ontzettend jammer. Op de eerste plaats voor deze initiatiefnemers en betrokken bewoners. Maar ook voor andere stadsbewoners die zich afvragen: ‘kan ik blijven wonen in mijn wijk als ik meer zorg nodig heb? Ik wil me daar voor inzetten om dit zelf te organiseren, maar hoe kom ik aan een locatie?’ En het is ook jammer voor de woningcorporaties, die een partner kunnen zijn van zulke initiatieven, maar ook vaak achter het net vissen: ook voor hen zijn er onvoldoende locaties om te bouwen. En het is zo jammer omdat gemeente en corporaties ook gebaat zijn bij een leefbare buurt; actieve bewoners die verantwoordelijkheid nemen voor hun omgeving helpen daar juist bij. De bewonerscommissies bij corporaties met actieve huurders willen hier een rol spelen, maar worden onvoldoende betrokken.
De gemeente heeft nog de kans om met de Woonvisie een andere koers in te slaan: een koers waarbij niet de hoogste bieder altijd wint, maar waarin ook een plek is voor wooninitiatieven van Utrechters. Een koers waarin bij nieuwe ontwikkelingen de buurt wordt betrokken, in plaats van dat je als buurtbewoner wordt overvallen door een plan en je afvraagt ‘wie heeft dit besteld?’. Een koers die zich richt op het benutten van de kennis, kunde en energie van Utrechters bij het bouwen aan de stad: bewoners zijn expert van hun eigen leefomgeving. En een koers die zich richt op samenwerking tussen wooninitiatieven, bewonerscommissies, ontwikkelaars en woningcorporaties: wooninitiatieven mobiliseren de behoefte aan passende woonvormen en zorgen voor verbinding met de buurt. Zo kun je veel meer vanuit een positieve energie bouwen aan de stad in plaats van dat je je eigen weerstand creëert.
Commissievergadering Stad en Ruimte, 09 juli 2019 van 20:00– 23:00 uur, Stadhuis, Stadhuisbrug/Utrecht
De Coalitie Ruimte voor Bewonersinitiatieven Wonen
